2014] "Азатлык" радиосы Удмуртия татарлары турында

Ижауда туган тел көненә багышлап шигърият бәйгесе узды

[12.02.2014]

Ижауда яшәүче сугыш ветеранына 90 яшь тулды

[05.02.2014]

"Шүрәле иле" күргәзмәсе Ижауга килде

[02.02.2014]

Удмуртиядә татар теленнән олимпиада узды

[30.01.2014]

Ижауда татар телендә "Яңа вакыт" кушымтасы чыга башлады

[15.01.2014]

Ижауда милли оешмалар искечә Яңа елны ярышып каршы алды

[03.01.2014]

Ижауда татар балалары чыршы бәйрәменә җыелды

[30.12.2013]

Информация о продолжении деятельности и отчет

Комм.предложение

24 февраль 2012 ел (Яңарыш" гәҗитеннән алынды)

Узган шимбә көнендә «Халыклар дуслыгы йорты»нда Удмуртия татарлары өчен мөһим булган чараларның берсе - Татар иҗтимагый үзәгенең 24нче пленумы узды. Утырышта иҗтимагый үзәкнең республикабыз шәһәр һәм районнарында актив эшләүче барлык бүлекчәләреннән вәкилләр – барысы 62 кеше катнашты. Көн тәртибендә узган ел алып барылган эшләргә нәтиҗә ясау, агымдагы елга максатлар билгеләү бурычы куелган иде. Иҗтимагый үзәк президенты Фнүн Мирзаянов мәгариф, мәдәният, татар телендәге матбугат-мәгълүмат чаралары өлкәләрендә башкарылган эшләр, уңышлар белән таныштырып үтте. «Агымдагы ел «Россия тарихы елы» дип игълан ителде. Удмуртия татарлары да милләтебез тарихын барлаудан читтә калмас», - дигән теләген җиткерде.

Узган ел татар халкының бөек шагыйре Г.Тукайның 125 еллыгы уңаеннан балаларны гына түгел, өлкәннәрне дә кызыксындырырдай чаралар узуын ассызыклады. Бу юнәлештә М.Җәлил исемендәге китапханәнең эшләү рәвеше хупланды. Биредә ел дәвамында татар халкының бөек шагыйрьләрен, язучыларны искә алу кичәләре оештырыла, балалар бакчасына йөрүче нәниләр һәм мәктәп укучылары белән төрле кызыклы чаралар, китап укучылар конференцияләре уздырыла.

Татар иҗтимагый үзәгенең Мактаулы президенты Мәсхүт Гаратуев телебезне, татарлыгыбызны саклап калу өчен гаиләдә балалар һәм ата-аналар белән эшләргә кирәклеген алга сөрде. Шулай ук бердәм булып, бигрәк тә яшьләргә, дәүләт органнары уздырган чараларда катнашырга кирәклеген әйтте.

Алда торучы мөһим бурычларның берсе - 2012 елда яңа татар сыйныфлары һәм төркемнәре туплау, татар теле курсларын алып бару. Ижауның татар төркемнәре эшләп килгән 116нчы һәм 107нче балалар бакчалары мөдирләре һәм тәрбиячеләре, УР мәгариф һәм фән министрлыгының милли мәгариф белгече Әлфия Гайсина үз чыгышларында эш тәҗрибәләре белән уртаклаштылар, тәкъдимнәр керттеләр, эш барышында туган каршылыклар турында бәян иттеләр. Төркемнәргә балаларны күбрәк җәлеп итү өчен ата-аналар белән эшләргә кирәклегенә басым ясалды. «Ата-аналар – балалар бакчалары – мәктәпләр» чылбырын булдыруның мөһимлеге ассызыкланды. Шулай ук педагогик көллиятне тәмамлаган белгечләрне һөнәрләре буенча шәһәр, район мәктәпләренә, балалар бакчаларына эшкә урнаштырырга кирәклеге турында да сүз кузгалтылды.

Музыка белгече Гайсә Талиповның чыгышы 2012 елның март-апрель айларында республика күләмендә узачак «Яшь музыкантлар» бәйгесенә багышланды. Удмуртия татар иҗтимагый үзәгенең төбәкләрдәге бүлекчәләре җитәкчеләре дә үзләре башкарган эшләр, киләчәккә планнары белән таныштырдылар, Красногорск районында күптән түгел оешкан иҗтимагый үзәк вәкилләренә уңышлар теләделәр. Чыгыш ясаучыларның саны 22 кеше булды. Чыгышларда тәкъдимнәр дә, тәнкыйть сүзләре дә яңгырады.

Удмуртия татарларының милли-мәдәни автономия җитәкчесе Нәзирә Касимова оешмалар Хөкүмәт органнары белән бергәләп эшләгәндә генә тиешле нәтиҗәләргә ирешеп булыр дигән фикерне җиткерде. Шулай ук республика күләмендә узган чараларга яшьләрне тарту, аларны кызыксындыру өчен төрле мөмкинлекләр булдыру кирәк дигән тәкъдим дә кертелде.

«Янарыш»ның баш мөхәррире Рәмзия Габбасова газетаның «ата-аналар – балалар бакчалары – мәктәпләр» чылбырының бүлемтекләрен бәйләп торучы мөһим матбугат чарасы булуын билгеләп үтте. Аның: «Яңарыш» ул - тормышыбыз көзгесе дә, балаларыбыз өчен әлифба ролен үтәүче дә, иҗат мәктәбе дә. Ата-аналар балаларын татар сыйныфларына яздырсыннар, гаиләләрендә үз телебездә аралашсыннар, милли рухыбыз саклансын дисәк, «Яңарыш» һәр гаиләдә өстәл газетасы булырга тиеш. Иманым камил, биредә утыручыларның күпчелеге «Яңарыш»ны яздырып алмый. Иң элек, эшне үзебездән башларга кирәк», - дигән сүзләре пленумда катнашучыларны уйландырмый калмагандыр.

Татар халкын берләштерү, аларның ихтыяҗларын кайгырту юнәлешендә ике дистә елдан артык армый-талмый хезмәт куйган Татар иҗтимагый үзәгенең әлеге пленумы эшлекле карарлар кабул итү белән йомгакланды.

Пленум эше турында тулырак мәгълүматны tocur.do.am. Удмуртия Татар иҗтимагый үзәге сайтыннан белергә була.

Эльвира Хуҗин

Первая мечеть

Первая мечеть была выстроена 28 октября 1846 г. между Старой и Четвертой заречными улицами, она была из дерева, выстроенна на каменном фундаменте. Такой проект мечети утвердил Николай I, a деньги на её строительство были выделены Артиллерийским департаментом. Сегодня на её месте находится одна из домен Ижстали. Строительство первой мечети в Ижевске вёл сарапульский мещанин Петров Иван, он выиграл конкурс на строительство у купца из г. Казань (первой гильдии) Анисима Месетникова. Первая мечеть была в высоту в 6 2/3 сажени (вместе с куполом), а длиной в 9 1/3 сажени и шириной в 6 саженей, тогда когда 1 сажень равен 2 метрам 13 см. 28 октября 1846 г. была построена мечеть. Имамом был назначен Хабибулла хазрат Рахматуллин. 2 ноября 1846 г. был совершен первый намаз в мечети.
[править]
Вторая мечеть

В 1909 году на Пятой улице была построена новая каменная мечеть. Вокруг мечети быстро выросла так называемая Татарская слобода — дома в ней выделялись от домов прочих ижевцев тем, что были окрашены весёлой сине-жёлто-зелёной окраской, а при них были разбиты фруктовые сады. Во время создания крупного машинного производства в Ижевске было решено снести мечети, мусульманское кладбище и саму Татарскую слободу и построить на их месте новые цеха металлургического завода. Однако деревянная мечеть была сохранена: 26 июля 1932 года разобрана и перенесена на новое место — улицу Азина, где она стоит по сей день. В 1991 году при мечети организовали духовную школу-медресе. Мечеть была более 50 лет без минарета, и только в 1991 г. был возведен минарет. В 2004 г. здание мечети обложили кирпичом. Уже вскоре она не стала вмещать всех верующих, особенно по пятницам и в праздничные дни, и многие мусульмане оставались на улице. В связи с этим и возникла необходимость построить новую мечеть в центре Ижевска.
[править]
Интересные факты
Ижевская мечеть не закрывалась ни на один день.
Первую мечеть в Ижевске построил православный сарапульский мещанин Иван Петров.
Вторая мечеть и Покровский храм были построены в тесном соседстве друг к другу.

Янарыш № 45 (979) (часть 2)

Янарыш № 45 (979) (часть 1)

Удмуртия татарлары милли матбугат проблемаларын тикшерде (источник: http://www.azatliq.org/content/article/24380571.html ) Автор: Хәмидә Гайфуллина

Акт ревизионной комиссии март 2011

Стихотворение про родной язык